วัคซีนป้องกันโรคคอตีบ บาดทะยัก ไอกรน (Diphtheria, Tetanus toxids and Pertussis vaccine combined : DTP) เป็นวัคซีนที่ใช้แพร่หลายมากที่สุดในเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี
ชนิดของวัคซีน
เป็นวัคซีนชนิดเชื้อตาย (killed inactivated vaccine) ที่ adsorbed ในเกลืออลูมิเนียม ประกอบด้วย purified diphtheria toxoid, purified tetanus toxoid และ inactivated pertussis vaccine รวมกัน โดยมี 0.01% thimerosal เป็นยากันเสีย ใช้สำหรับ active immunization ในเด็ก เพื่อป้องกันโรคคอตีบ บาดทะยัก และไอกรน
ลักษณะทางกายภาพ
เป็นวัคซีนชนิดน้ำ มีสีขาวขุ่น เนื่องจากอลูมิเนียมที่ใส่ลงไปเพื่อเป็น adjuvant
ส่วนประกอบของวัคซีน
ใน 0.5 มล. ประกอบด้วย
1. purified diphtheria toxoid ในปริมาณ 30 Lf
2. purified tetanus toxoid ในปริมาณ 6 Lf
3. Bordetella pertussis ในปริมาณ 20 000 ล้านตัว (whole cell)
ขนาดบรรจุ
ขนาดใหญ่ขวดละ 5 มล.
ขนาดใช้แต่ละครั้ง หลอดละ 0.5 มล. มีใช้เฉพาะในภาคเอกชน
ขนาดและวิธีใช้
1. การฉีดวัคซีนชุดแรก (primary immunization) ควรเริ่มต้นฉีดในเด็กที่มีอายุ 2-3 เดือน โดยฉีดวัคซีน DTP ครั้งละ 0.5 มล. เข้ากล้ามเนื้อบริเวณกึ่งกลางต้นขาด้านหน้าค่อนไปด้านนอกรวม 3 ครั้ง แต่ละครั้งห่างกันประมาณ 2 เดือน เข็มที่ 4 ฉีดเมื่อเด็กอายุ 18-24 เดือน
2. การฉีดวัคซีนกระตุ้น (Reinforcing of booster dose) ให้ฉีด 0.5 มล. เข้ากล้ามเนื้อภายหลังฉีดครบชุดแรกแล้ว เมื่ออายุ 4-5 ปี
3. สำหรับเด็กที่มารับวัคซีนไม่ต่อเนื่องตามกำหนด ไม่จำเป็นต้องเริ่มตั้งต้นใหม่ให้นับรวมไปตั้งแต่เข็มแรก โดยยึดหลักว่า เด็กที่มีอายุครบ 2 ปีและ 5 ปี ควรจะได้รับวัคซีนรวมป้องกันโรคคอตีบ บาดทะยัก และไอกรน ครบจำนวน 4 และ 5 ครั้ง ตามลำดับ
4. ในระยะมีโรคไอกรนระบาด อาจให้วัคซีนรวมป้องกันโรคคอตีบ บาดทะยัก และไอกรนได้ตั้งแต่อายุ 1 เดือน และสำหรับระยะเวลาระหว่างครั้งที่ 1 ครั้งที่ 2 และครั้งที่ 3 ให้สั้นลงเป็น 4-6 สัปดาห์ ทั้งนี้เพื่อให้เด็กมีภูมิคุ้มกันโรคเต็มที่ในระยะอายุ 3-4 เดือน
วิธีผสมวัคซีน
เป็นวัคซีนชนิดน้ำ ก่อนใช้ต้องเขย่าขวดจนตะกอนกระจายทั่วกันดีเสียก่อน ใช้เข็มฉีดยาดูดวัคซีนขึ้นมาทั้งหมด หรือตามที่กำหนดในฉลากต่อหนึ่งโด๊ส โดยไม่ฉีดอากาศเข้าไปในขวดเก็บวัคซีน ไม่เสียบเข็มดูดยาทิ้งไว้ ควรเปลี่ยนเข็มฉีดยาก่อนทำการฉีดวัคซีนด้วย
ปฏิกิริยาจากการฉีดวัคซีน
เด็กที่ได้รับวัคซีนนี้อาจมีไข้ร้องกวนได้ เด็กบางรายบริเวณที่ฉีดจะมีอาการ
****************************************
ที่มา :
http://dmsc2.dmsc.moph.go.th/webroot/qa/webblqs/default.asp?iId=JFLFJ
