เมื่อ 2 ปีก่อน โครงการพัฒนาสุขาเคลื่อนที่ชื่อ "ไดเวอร์ชั่น" (Diversion) ชนะรางวัลมูลนิธิบิล & เมลินดา เกตส์ ในหัวเรื่องการคิดค้นนวัตกรรมใหม่ๆ ให้กับระบบสุขภัณฑ์
ตัวห้องน้ำต้นแบบดังกล่าว ซึ่งพัฒนาโดยสถาบันวาริชศาสตร์แห่งสวิส (Eawag) ได้ทำงานกันอย่างหนักตลอดสองปีที่ผ่านมา เพื่อให้ได้ไดเวอร์ชั่นรุ่นใหม่สุด ที่พร้อมใช้งานได้จริง
จนออกมาเป็น บลูไดเวอร์ชั่น (Blue Diversion) สุขาที่ใช้ระบบน้ำแบบปิด หรือหมุนเวียนใช้น้ำปริมาณน้อย แต่ใช้ได้ทั้งวัน
ฟังดูเหมาะกับประเทศที่ประสบภัยแล้งทั้งหลายเป็นอย่างยิ่ง!
ส่วนหลักการทำงานก็ เอ่อ...ง่ายๆ ไม่มีอะไรซับซ้อนครับ แค่วนน้ำที่ผู้ใช้กดผ่านชักโครกเพื่อชำระของเสีย ให้วนกลับขึ้นไปผ่านระบบรีไซเคิลก่อนลงมาเป็นน้ำสะอาดใช้ล้างมือล้างหน้า และสำรองไว้ทำกิจธุระครั้งต่อไป
หลายคนอาจร้องยี้ทันที แต่อย่าเพิ่งตัดสินจากภาพกว้าง ลองอ่านขั้นตอนอย่างละเอียดของมันดูก่อน
โดยเจ้าบลูไดเวอร์ชั่น จะแยกของเสีย (ทั้งของแข็งและของเหลว) ออกจากน้ำที่ใช้เป็นแรงส่งเพื่อเข้าสู่ถังกักเก็บ ที่จะนำไปใช้ทำปุ๋ยต่อไป ส่วนน้ำที่ยังไม่สะอาดจะถูกปั๊มขึ้นไปด้านบนเพื่อเข้าเครื่องกรองแบบพิเศษ (ไฟฟ้าที่ใช้กับเครื่องปั๊มได้จากแผงรับพลังงานแสงอาทิตย์)
ขั้นตอนต่อไปน้ำจะไหลไปเจอกับตัวกรองกากของเสียและแอมโมเนีย ต่อมาก็ผ่านไปสู่เยื่อบุพิเศษที่ใช้กำจัดเชื้อแบคทีเรีย/ไวรัสต่างๆ และเข้าสู่อุปการณ์ไฟฟ้าเคมีเพื่อผสมคลอรีนให้น้ำที่ได้ปราศจากเชื้อโรค
ทีมพัฒนาระบุว่า น้ำ 1 หน่วยที่ใช้ในบลูไดเวอร์ชั่น สามารถหมุนวนใช้ได้ถึง 50 ครั้งต่อวัน ก่อนเครื่องจะถ่ายออกเพื่อรับน้ำใหม่อีกครั้ง
ทั้งนี้ สุขารีไซเคิลที่เห็นในภาพ ประสบความสำเร็จอย่างงดงามจากการทดสอบใช้จริงที่เคนยา และยูกันดา ด้านสนนราคาคือ 16,000 บาทต่อ 1 เครื่อง
และตอนนี้กำลังจัดหานายทุนเพื่อผลิตขายระดับอุตสาหกรรมต่อไป
